Monday 30 April 2012

Apple, Google və Amazon yaradıcılarını nə birləşdirir.



Prinsiplərdən biri – mükəmməl bir məhsulun yaradılmasında kütlə çalışmamalıdır.





Apple, Google, Amazon şirkətlərinin uğuru haqqında dəfələrlə danışılmış,yazılar yazılmış və hətta ekranlaşdırılmışdır, onların yaradıcıları isə əfsanəyə çevilmişlər. Ama çox az sayda adam onların yanında olmaq, onlara işləmək barədə düşünüb. Bu yaxınlarda həmin şirkətlərin keçmiş işçilərin tərəfindən kitab çap olunmuşdur. Belə ki, həmin kitabda onlar özlərinin Steve Jobs, Jeff Bezos, Larry Page və Sergey Brin ilə birgə işləmələri barədə fikirlərini bölüşüblər.

Ehtiras və onların dünyanı dəyişməyə göndərildiklərinə inam, - budur həmin insanları birləşdirən.  Məhz bu inamla onlar öz həmkarlarını yoluxdururlar. Iş üçün gələnlərdən yalnız iki şey tələb olunur: istifadəçiyə fokuslaşmaq və işi 100% yerinə yetirmək. Bütün işçilərdə elə bir hiss var idi ki, sanki onlar yeni bir dünya yaradırdılar və bu hiss onlara hərdən ağlasığmaz bir tələblərin öhdəsindən gəlməyə kömək edirdi. Bununla bərabər kreativik və yaradıcılıq nəinki xoş qarşılanırdı, buna təşviq edilirdi. Jey Elliot özünün The Steve Job`s Way kitabında yazır ki, Steve Jobs ilk Mac Jobs kompyuterinin istehsalı zamanı bütün işçilərdən adlarının onun arxa panelində qeyd olunmasını xahiş etmişdi – necə ki, rəssmlar öz əsərlərində adlarını qeyd edirlər.


Mikromenecment – indiki texnoloji imperiyaların sahiblərinin heç vaxt utanmadıqları şey deyil. Heç nə heç vaxt mənasız olmur deyə, Jobs və Bezos düşünür. Jobs tez tez deyirdi: “Mən məhsulam. Alıcı məni qutudan çıxaranda nə baş verir?” Bezos isə amazondan alınan məhsulların qablaşdırılması üsulunu yaşlı bir qadının qutunu açmasında çətinlik çəkdiyi barədə etdiyi şikayətdən sonra tamamilə dəyişməyə məcbur etmişdir.

Google şirkətində detallara diqqət isə kod adı TGİF olan işçilərlə görüşlər zamanı ortaya çıxdı. Bu görüşələr zamanı bütün işçilərin çıxış etmək imkanı var idi.  Jobs başqa bir yanaşmanı seçdi: o istənilən zaman hər hansı bir işçi stoluna yanaşa bilər və işçinin nə üzərində işlədiyi və niyə bunu etdiyi barədə soruşa bilərdi. Çox vaxt cavab ya tənqid olurdu, hətta bəziləri onun ideyalarını özünükü kimi qələmə verirdi.  

Ümumiyyətlə, bu cür hadisələrlə qarşılaşmaq üçün birinci növbədə həmin şirkətə düşmək lazım idi.  İlk yaranan dövrdən hər üç şirkət işçiləri üçün ən yüksək kriteriyaları müəyyən etmişdi. Belə ki, Google-da müsahibəyə düşmək üçün əvvəlcə SAT və GPA testlərindən keçmək lazım idi ki, bu testlərin nəticələri çox yüksək olmalı idi. Amazon-da ən aşağı pozisiya üçün belə bir çox test və yoxlamalardan keçmək tələb olunurdu. Jobs qeyd edirdi ki, yalnız birinci dərəcələri oyunçuları seçməklə şirkət yüksələ bilər. Hətta bircə ikinci dərəcəli oyunçu bütöv şirkətin işinə xələl bilər.


Göründüyü kimi ortabab işçilərə bu şirkətlərdə yer yoxdu. Lakin, hətta “ulduzlara” belə şirkətdə özünü rahat hiss etməyə imkan verilmirdi: Google şirkətinin HR siyasətinin əsası da elə işçilərinin uğurlarını hiss etməyə imkan verilməməsi idi. Amazonun işçisi danışırdı ki, onun qovulma səbəbi müştərilərə orta hesabla dəqiqədə 12 məktub göndərməli olduğu halda məktub sayının 7-yə enməsi olmuşdur.

Demək olar ki, bütün idarəçilər qeyd edirlər ki, mükəmməl bir məhsulun yaradılmasında kütlə çalışmamalıdır. Steve Jobs əvvəlcədən müəyyən etdiyi 100-dən az işçini digər işçilərdən təcrid etmişdir. Məhz bu qrup əvvəlcə Macintoshun daha sonra isə iPad, iPhone və iPad-ın hazırlanmasında işləmişdir. Amazondan Bezos iki pizzanın formuluna inanırdı. O, hesab edirdi ki, yeni məhsul istehsal edən insanları yedirtmək üçün iki pizza kifayətdir. Ən sadə ierarxiya Google-da idi: yuxarıda Brin və Pagedən ibarət olan komanda, aşağıda isə bütün qalanlar.  "I’m Feeling Lucky: Confessions of Google Employee Number 59" kitabında  Dug Edvards şirkətin işlədiyi prinsipləri qeyd etmişdir.

Üç əsas qayda:
  • ·        ideyalar şirkətdə yaşdan və pozisiyadan əsasdır
  • ·        hökm etmək vacib deyil, özünün işi etmən daha tez başa gəlir
  • ·        əgər əlavə dəyər gətirməyəcəksənsə, heç kimin qarşısını kəsmə.